MALA ZARAR VERME SUÇU

Mala zarar verme MADDE 151. (1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hâle getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikâyeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hâle getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

GEREKÇE Madde metninde mala zarar verme suçu tanımlanmış­tır. Suçun konusu, başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz maldır. Suç, başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz malın kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yokedilmesi, bozulması, kullanılamaz hâle getirilmesi veya kirletilmesiyle oluşur. Bu bakımdan, söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suçtur. Bu seçimlik hareketlerden kir­letme, örneğin başkasına ait binanın duvarına yazı yazmak, afiş veya ilan yapıştırmak, resim yapmak suretiyle gerçekleştirilebilir. Söz konusu suçtan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması mağ­durun şikâyetine tâbi kılınmıştır. Maddenin ikinci fıkrasında, mala zarar verme suçunun konusunun hayvan olması hâline ilişkin bir hüküm bulunmaktadır. Buna göre; başkasına ait bir hayvanın öldürülmesi veya işe yaramaz hâle getirilmesi yahut değe­rinde azalmaya neden olunması hâlinde, birinci fıkra hükmü uygulanacaktır. Suçun oluşması için, haklı bir nedenin bulunmaması gerekir. Bu ba­kımdan, vahşî, yırtıcı, hastalıklı ve başı boş bırakılmış bir hayvanın öldü­rülmesi hâlinde faile ceza verilmeyecektir.

Mala zarar vermenin nitelikli hâlleri MADDE 152. (1) Mala zarar verme suçunun; a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında, b) Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında, c) Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında, d) Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında, e) Grev veya lokavt hâllerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, f) Siyasî partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, g) Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak, İşlenmesi hâlinde, fail hakkında bir yıldan altı yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (2) Mala zarar verme suçunun; a) Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, b) Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle, c) Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silâh kullanarak, İşlenmesi hâlinde, verilecek ceza iki katına kadar artırılır.

GEREKÇE Madde metninde mala zarar verme suçunun nitelikli hâlleri tanımlanmıştır. Verilen zararın büyük bir kitleyi etkilemesi olanaklı bulunan bu hâl­lerde, nitelikli zarar vermenin varlığı kabul edilmiştir. Birinci fıkranın (a) bendinde, mala zarar verme suçunun konusunu, kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamu­nun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşyanın oluşturması, bu suçun nitelikli unsuru olarak kabul edilmiştir. Kamu kurum ve kuruluşla­rına ait bina ve tesislerle, buralarda bulunan veya bu bina ve tesislere ait olan eşya, örneğin kanalizasyon boru ve mazgalları, kamu hizmetine veya kamunun yararlanmasına tahsis edilmiş tesis ve eşya, bu bent kapsamında değerlendirilmelidir. Keza, trafik işaret ve levhalarına zarar veren, bir park yerindeki oturma veya oyun gruplarını tahrip eden kişi, bu bent hükmüne göre cezalandırılacaktır. Bu eşyanın mülkiyetinin kamuya ait olması şart değildir. Önemli olan, eşyanın kamu hizmetine veya kamunun yararlanma­sına tahsis edilmiş olmasıdır. Aynı şekilde, söz konusu fıkranın (b) bendinde, mala zarar verme su­çunun, yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında işlenmesi, mala zarar verme suçunun konu bakımından bir nitelikli unsuru olarak tanımlanmıştır. Fıkranın (c) bendine göre, Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, ne­rede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğuna zarar ve­rilmesi, daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektirmektedir. Devlet ormanı statüsündeki yerlerde bulunan ağaç ve fidanlara zarar verilmesi, Orman Ka­nununda ayrı suçlar olarak tanımlandığı için, bu bent kapsamı dışında mü­talâa edilmiştir. Ağaç, fidan ve bağ çubuklarının sadece dikili olması yeterli görülmüş, meyve vermeleri koşulu aranmamıştır. Keza, bunların bulundukları yere de önem verilmemiştir. Bu itibarla, kişilerin özel mülkünde veya yol kenarla­rında, park ve bahçelerde, kamuya ait diğer alanlarda bulunan ağaçların tah­rip edilmesi hâlinde, bu bent hükmüne istinaden cezaya hükmedilecektir. Fıkranın (d) bendine göre; mala zarar verme suçunun, sulamaya veya içme sularının sağlanmasına yarayan tesisler hakkında işlenmesi, suçun te­mel şekline nazaran daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektirmektedir. (e) bendinde, grev veya lokavt hâllerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşyaya zarar verilmesi, söz konusu suçun bir nitelikli hâli olarak kabul edilmiştir. Failin greve katılan işçi veya lokavt ilân eden işveren olması gerek­memektedir: Grevden yana olan ve olmayan işçiler arasında çıkan bir arbe­dede zarar verme suçu işlenecek olursa yine bu bent uygulanır. Sendika, konfederasyon veya işyeri işgalleri sırasında da bina, makine veya başka mallara zarar verilecek olursa bu bent uygulanacaktır. Keza, fıkranın (f) bendine göre; mala zarar verme suçunun, siyasî par­tilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşları­nın maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, işlenmesi, suçun temel şekline nazaran daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektirmektedir. (g) bendinde, kamu görevlisinin yerine getirdiği görevle ilgili olarak öç almak maksadıyla malvarlığına zarar verme hâli, nitelikli şekil olarak kabul edilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasında mala zarar verme suçunun çeşitli suret­lerde işlenmesi nitelikli unsur olarak belirlenmiştir. Buna göre; mala zarar verme suçunun yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak veya toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle ya da radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silâh kullana­rak işlenmesi hâlinde, yukarıdaki maddeye veya bu maddenin birinci fıkra­sına göre verilecek cezanın artırılması gerekmektedir. Bu nitelikli hâllerin kabulünde, mala zarar verme suçunun işleniş şeklinin ortaya çıkardığı tehli­keli durum göz önünde bulundurulmuştur. Mala zarar verme suçunun bu nitelikli hâlleri dolayısıyla soruşturma ve kovuşturma yapılması, suçun temel şeklinin aksine, şikâyete bağlı tutul­mamıştır.

Şahsî cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsî sebep MADDE 167. (1) Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların; a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın, c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz. (2) Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi hâlinde; ilgili akraba hakkında şikâyet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
GEREKÇE İzlenen suç politikası nedeniyle, aralarında belli akra­balık ilişkisi bulunan kişilerin birbirlerinin malvarlığına karşı işlemiş bulun­dukları suçlardan dolayı cezalandırılmamaları kabul edilmiştir. Ancak, yağma ve nitelikli yağma suçları açısından bu şahsî cezasızlık sebebinden yararlanma kabul edilmemiştir. Şahsî cezasızlık sebebinin söz konusu ol­duğu durumlarda, ilgili kişinin sadece cezaî sorumluluğuna gidilemez. İşle­nen fiil, suç oluşturma özelliğini devam ettirmektedir. Maddenin ikinci fıkrasında ise, malvarlığına karşı işlenen ve birinci fıkra kapsamına giren suçlardan dolayı cezada indirim yapılmasını gerekti­ren şahsî nedenler gösterilmiştir.

Etkin pişmanlık MADDE 168. (25.5.2005 gün 5357 Sayılı Kanunla Değişik) 1) Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflâs, taksirli iflâs ve karşılıksız yararlanma suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir. (2) Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir. (3) Yağma suçundan dolayı etkin pişmanlık gösteren kişiye verilecek cezanın, birinci fıkraya giren hallerde yarısına, ikinci fıkraya giren hallerde üçte birine kadarı indirilir. (4) Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, ayrıca mağdurun rızası aranır.
GEREKÇE Suç tamamlandıktan sonra kişi pişmanlık gösterebilir. Bu durumda, işlenmiş ve tamamlanmış olan suç işlenmemiş hâle artık dön­dürülemez. Ancak, suç tamamlandıktan sonra, pişmanlık duyarak, gerçek­leştirilen haksızlığın neticeleri mümkün olduğunca ortadan kaldırılabilir. Bu düşüncelerle, etkin pişmanlık; hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık ve karşılıksız yararlanma suçlarında cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsî sebep olarak kabul edilmiştir. Ancak, bunun için bazı koşulların gerçekleşmesi gerekir. Önce, failin veya suça iştirak eden kişinin bizzat kendisinin pişmanlık göstererek iade veya tazmini gerçekleştirmesi gerekir. Suçun işlenmesiyle kişilerin görmüş bulundukları zararın aynen iade veya mümkün olduğu kadar azaltılmak suretiyle tazmin edilmesi gerekir. Etkin pişmanlığın cezada indirim yapılması sebebi olarak kabul edilebilmesi için, zararın tamamen veya mümkün olduğu kadar aza indirilerek gerçekleştirilmesi gerekir. Kısmen geri verme veya tazminde, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, mağdurun aynen iadeye veya tazmine rıza göstermesi gerekir. Etkin pişmanlığın kovuşturma başlamadan önce, yani işlenen suçtan dolayı kamu davası açılmadan önce gösterilmesi gerekir. Etkin pişmanlık durumunda hâkim maddede belirlenen oranda cezada indirim yapabilir. Bu konuda, hâkime etkin pişmanlığın samimiyetine ve zararın tazmin edilen miktarına göre, takdir yetkisi tanınmıştır. Bu hükümle, işlenen suçun yağma olması hâlinde de, cezada belli oranda indirim yapıl­ması yolu açılmıştır.

TCK m. 151: “(1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hâle getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikâyeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hâle getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır”.

Bu suçla korunan hukuki değer mülkiyet hakkıdır. Mülkiyet hakkı hak sahibine belirli bir eşya üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarruf etme yetkilerini tanıyan bir haktır.

Suçun konusunu başkasına ait taşınır ve taşınmaz mal oluşturmaktadır. Mala zarar verme suçuna ilişkin m. 151/2 göz önünde bulundurulduğunda suçun konusunun sahipli hayvanlar da olabileceğini belirtmek gerekir.

Yıkma, tahrip etme, yok etme, bozma, kullanılamaz hale getirme veya kirletme hareketleri bu suçun maddi unsurunu oluşturabilir. Bu hareketler seçimlik olduğundan, yalnızca birinin gerçekleştirilmesi suçun oluşması için yeterlidir.

Mala zarar verme suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Fail, hareketinin zarar vermeye yönelik olduğunu, malın başkasına ait olduğunu bilmeli ve davranışı öyle gerçekleştirmelidir. Hukuka Aykırılık Unsuru

Bu suç bakımından söz konusu olabilecek ilk hukuka uygunluk sebebi ilgilinin rızasıdır.

İkinci olarak kanun hükmünü yerine getirme hukuka uygunluk sebebi de bu suç kapsamında söz konusudur.

Ayrıca meşru savunmanında gündeme gelebilmesi mümkündür. Haksız bir saldırıdan korunmak için bir başkasına ait mala zarar verilmesi meşru savunma kapsamında kalacak ve hukuka uygun olacaktır.

Hayvanlara karşı gerçekleşen mala zarar vermelerde ise kanun maddesi metninde “haklı bir neden olmaksızın” ifadesi bulunduğundan, örneğin sahipli bir hayvanın gıda amaçlı öldürülmesi bu bağlamda haklı bir sebep olarak ele alınabilir.

TCK 152/1’de sayılan nitelikli hallerin gerçekleşmesi durumunda öngörülen ceza bir yıldan dört yıla kadar olarak belirlenmişken, TCK 152/2’de yer alan nitelikli hallerin gerçekleşmesi durumunda öngörülen ceza suçun temel şekli için öngörülen cezanın bir katına kadar artırılması şeklinde ifade edilmiştir.

İlk fıkrada sayılan nitelikli haller şunlardır:

a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,

b) Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,

c) Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,

d) Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,

e) Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,

f) Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,

g) Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Maddenin ikinci fıkrası ise mala zarar verme suçunun yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak; toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle veya radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak işlenmesini daha ağır cezayı gerektiren nitelikli haller olarak düzenlemektedir.

Ayrıca TCK 152/3: “mala zarar verme suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır” hükmünü haizdir.

Bu suç için zorunluluk hali kusurluluğu ortadan kaldıran bir nedendir. Örneğin bir hayvanın saldırısından kurtulmak için hayvana zarar verilmesi durumunda zorunluluk halinin varlığından dolayı kişinin kusurluluğu ortadan kalkmaktadır.

Hırsızlık suçunun gerçekleştirilmesi amacıyla mala zarar verme suçunun da işlenmesi durumunda hırsızlık suçunun nitelikli hallerini düzenleyen TCK m. 142/4 (hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlali veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyet şartı aranmaz) hükmü gereğince gerçek içtima kuralları uygulanır ve failin hem hırsızlık hem de mala zarar vermeden cezalandırılması söz konusu olur.

TCK madde 167/1 gereği mala zarar verme suçu haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmayacaktır.

TCK m. 169’da düzenlenmiş bulunan etkin pişmanlık hükmü gereği mala zarar verme suçu tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir. Ancak, etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir. Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, ayrıca mağdurun rızası aranır.

Bu suç dolayısıyla soruşturma ve kovuşturma yapılması mağdurun şikayetine bağlıdır. Ancak nitelikli hallerin varlığı durumunda şikayet şartı aranmamakta, yargılama resen yapılmaktadır.

ilgili yargıtay kararları

MALA ZARA VERME SUÇU/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 24.01.2017 TARİHLİ VE 175-26 SAYILI KARARI

MALA ZARA VERME SUÇU/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 24.01.2017 TARİHLİ VE 175-26 SAYILI KARARI

MALA ZARA VERME SUÇU/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 24.01.2017 TARİHLİ VE 175-26 SAYILI KARARI

MALA ZARA VERME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 18.09.2018 TARİHLİ VE 864-359 SAYILI KARARI

MALA ZARA VERME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 27.03.2018 TARİHLİ VE 1070-125 SAYILI KARARI

MALA ZARA VERME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 26.04.2016 TARİHLİ VE 275-209 SAYILI KARARI

MALA ZARA VERME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ/YARGITAY CEZA GENEL KURULUNUN 27.10.2015 TARİHLİ VE 54-346 SAYILI KARARI

Mala zarar verme suçunda muhakkak bir ceza avukatıyla iletişime geçilmelidir.